کارآفرینی یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد شغل و رشد اقتصادی است و با نوآوری در حوزه کارآفرینی می‌توان برای چالش‌های توسعه پایدار از جمله تغییرات اب و هوا ، بحران اب و… راه‌حل‌هایی یافت. اقتصاد در نظریه و عمل اذعان دارد که دستاوردهای کارآفرینی فراتر از حیطه خصوصی است و دستاوردهای اجتماعی بسیاری دارد. در این نوشتار به تدوین سیاست در حوزه کارافرینی پرداخته شده است. سیاست‌گزارن در راستای تحقق رشد و توسعه پایدار مبتنی بر کارآفرینی نیازمند اقدامات زیر هستند:
- شناسایی چالش‌های خاص کشور، ترسیم وضعیت فعلی کارآفرینی و شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در حوزه کارآفرینی
- تعیین اهداف و مشخص کردن اولویت ها در حوزه کارآفرینی
- اطمینان از انسجام و هماهنگی استراتژِی کارآفرینی با دیگر سیاست‌های ملی
- تقویت چارچوب نهادی
- ارزیابی نتایج و پیامدهای سیاست و یادگیری سیاستی
اولین مرحله شناسایی چالش‌های خاص کشور است، برای این منظور ترسیم وضعیت فعلی کارآفرینی در کشورو شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها در حوزه‌های مختلف کارآفرینی ضروری است. بعد از بررسی وضعیت فعلی و برای رسیدن به وضعیت مطلوب چشم‌انداز کشور در این حوزه تهیه می‌گردد. برای نمونه چشم‌انداز هند در حوزه کسب وکارهای نوپا ایجاد ۱۰۰،۰۰۰ کسب وکار مبتنی بر فناوری (متعلق به دانشجویان) و یک میلیون فرصت شغلی در ۱۰ سال آینده (۲۰۲۵) است. این امر می‌تواند توسط اکوسیستم در حال توسعه کارآفرینی و ترویج انجام مشارکت قوی بین نهادی در میان موسسات فنی انجام پذیرد. استارت‌اپ(start-ups) هند یک طرح از دولت هند با هدف ساخت اکوسیستم قوی برای رشد نوآوری و استارت اپ‌ها در کشور برای هدایت رشد اقتصادی پایدار و فرصت‌های اشتغال است. دولت از طریق این طرح استارت‌اپ‌ها را برای رشد از طریق نوآروی و طراحی توانمند می‌کند. طرح عملیاتی شامل بخش‌های زیر است:
- ساده‌سازی راه اندازی کسب و کار
- حمایت مالی و تشویقی
- همکاری صنعت- دانشگاه و مراکز رشد
پس از شناسایی فرصت‌ها و چالش‌ها، اهداف کشور در حوزه کارآفرینی مشخص و اولویت ها تعیین و ماموریت تعریف می‌گردد. برای نمونه کشور هند ماموریت خود در حوزه کارآفرینی را ” کمک به ایجاد تعداد زیادی از دانشجویان کارافرین، استارت‌اپ‌های دانشگاهی که به ارزش اقتصادی و اجتماعی افزوده خواهند کرد”. برای تحقق این ماموریت، استراتژی‌های زیر را می‌توان به کار برد:
- آموزش دانشجویان و تشویق آنها به کارآفرینی به عنوان یک انتخاب شغلی ترجیحی
- آماده سازی دانشجویان برای موفقیت در تأسیس کسب وکار نوپا
- تجدید نظر در برنامه ریزی درسی دانشگاهی و آموزش با تمرکز قوی در استارت‌اپ‌ها
- ظرفیت سازی برای برنامه‌ها / فعالیت‌های دانشکده‌ها و همچنین برای مربیان
- مشاوره شروع کسب وکار برای رسیدن به مرحله ثبات و پایداری کسب وکار
اقدام بعدی اطمینان از انسجام و هماهنگی استراتژِی کارآفرینی با دیگر سیاست‌های ملی و تراز کردن استراتژی‌های کارآفرینی با استراتژِی کلان توسعه و دیگر استراتژِی‌های توسعه بخش خصوصی است. برای نمونه در چشم‌انداز ۲۰۲۰، نخست‌وزیر مالزی، کارآفرینی را به عنوان یک عنصر کلیدی سیاست‌های اقتصادی که برای ایجاد رشد اقتصادی به منظور دستیابی به اهداف مبتنی بر درآمد بالا، مشارکت و پایدار است شناسایی می‌کند. دهمین برنامه مالزی ۲۰۱۱-۲۰۱۵ استراتژی را برای کمک به این اهداف فراهم می‌کند. اقدامات و برنامه‌های خاص کارآفرینی تحت دو ستون اصلی با عنوان ” خلق محیطی برای رهاسازی رشد اقتصادی و حرکت به سوی توسعه اقتصادی و اجتماعی” مشخص کرده است.
مرحله بعدی تقویت چارچوب نهادی است، تعیین نهادی که مسئولیت توسعه کارآفرینی را عهده دار باشد، تنظیم مکانیزم‌های هماهنگ بین سازمان‌ها، تعامل با سایر ذی نفعان و بخش خصوصی، حصول اطمینان از ارائه خدمات کسب و کار از وظایف این نهاد است. برای نمونه در سنگاپور وزارت تجارت و صنعت نهاد هماهنگ‌کننده و مسئول کارآفرینی است، بخش تحقیق و سرمایه‌گذاری در وزارتخانه بر ایجاد یک محیط تجاری سودمند برای شرکت‌های سنگاپور، شکل‌گیری رقابت و رشد متمرکز است. این بخش با کمیسیون رقابت سنگاپور، اژانس توسعه کارآفرینی سنگاپور(SPRING )، سازمان بین‌المللی سنگاپور و آژانس علم، فناوری و تحقیقات و سایر نهادهای دولتی و خصوصی همکاری می‌کند.
و گام پایانی ارزیابی نتایج و پیامدهای سیاست و یادگیری سیاستی است، تعریف روشن شاخص های عملکرد و پایش اثرات، تنظیم، نظارت و ارزیابی مستقل را شامل می‌گردد. شاخص‌های برنامه کارآفرینی (EIP) سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) و شاخص‌های دیده‌بان جهانی کارآفرینی جم (GEM) ابزاری هستند که ارزیابان سیاست می‌توانند برای ارزیابی سیاست‌های کارآفرینی از ان استفاده کنند.
منابع:
http://www.aicte-india.org/downloads/Startup%20Policy.pdf
UNCTAD Inventory, www.unctad.org/epf
فریبا حیدری دانشجوی دکتری سیاست‌گزاری عمومی
